Geen echte leiders coalitiepartijen in crisistijd

We zijn nu 3 weken verder na het debat op 1 juli over het drama aan het Kanaal Almelo – de Haandrik. En de storm is nog niet geluwd. EenVandaag besteedde onlangs weer aandacht aan het kanaal en ook RTV Oost en Tubantia schreven er nadien nog artikelen over. Dit geeft aan dat er op 1 juli een verkeerd besluit is genomen. Het leed voor de gedupeerden duurt immers voort, terwijl de opdracht was van de gezamenlijke provinciale politiek om op 1 juli knopen door te hakken en mensen weer zekerheid te bieden. Dit was de enige opdracht.

Iedere gedupeerde begreep en begrijpt dat het nog wel even zal duren voordat men weer onbekommerd kan wonen en leven. Want niemand kan de huidige problematiek in korte tijd oplossen. Ik heb de mensen aan het kanaal, althans de mensen waar ik op bezoek ben geweest, leren kennen als rationele mensen die reële verwachtingen hadden. Men verwachtte geen wonderen, slechts een bevestiging van de gewekte verwachtingen: de politiek was overtuigd van de problematiek aan het kanaal en zou overeenkomstig handelen. Ieder Statenlid dat op bezoek was geweest, gaf aan het verschrikkelijk erg te vinden allemaal en dat er zo spoedig mogelijk duidelijkheid moest komen.

Die duidelijkheid verwachtte men op 1 juli. Dit was de opdracht aan en van de Provinciale Staten van Overijssel. Geen partijpolitiek, maar als één Staten achter de inwoners gaan staan. Ik schreef het al eerder: mensen wilden zekerheid geboden worden. Hun enige wens op 1 juli en neem het ze maar eens kwalijk. Na jarenlang ellende, gedane beloftes en meehuilende Statenleden tijdens de bezoeken.

En toch gebeurde het niet. Waarom niet? Ik ga proberen het u uit te leggen.

Bijna de voltallige oppositie had als eerste een amendement klaar liggen waarin aangegeven werd dat alle schade aan en in het gebied zou worden vergoed, tenzij kon worden vastgesteld dat de schade aan een woning of bedrijfspand 100% te wijten was aan het handelen van een gedupeerde zelf. De woordvoerster van D66 Overijssel had in een telefoongesprek met de Stichting Kan nog Wal aangegeven dat zij het amendement van de oppositie zou steunen. Dit deed ze daags voor het debat op 1 juli. Alleen de steun van de Partij voor de Dieren ontbrak. In de Staten van Overijssel hebben we 47 zetels en 21 Statenleden hiervan hadden hun steun toegezegd aan het amendement van de oppositie. Nog 3 Statenleden te gaan dus.

Het vreemde was dat de coalitiepartijen geen enkele reactie gaven op het amendement van de oppositie. Deze partijen hadden een week de tijd, want het amendement lag al een week voor het debat op 1 juli bij ieder Statenlid in de mailbox. Opmerkelijk en ik durf het ook wel onbeschoft te noemen. Zo’n belangrijk dossier en dan niet reageren op een voorstel van de oppositie. Want, we zouden gezamenlijk optrekken immers. Deze oproep hadden de gedupeerden ook aan alle Statenleden gedaan.

Na een week niets gehoord te hebben kwam de coalitie met een eigen amendement, gesteund door alle coalitiepartijen. Op maandag, 2 dagen voor het debat op 1 juli. Doorgesproken met de gedeputeerde Bert Boerman. In dit amendement werd nog steeds gesproken over leningen. Iets dat de oppositie niet wilde. De pers heeft toegang tot alle amendementen en moties die op 1 juli zouden worden ingediend en publiceerde het bericht dat er een verbeterd voorstel op tafel zou komen. Weliswaar met leningen, maar het was toch beter dan wat er eerst op tafel lag. De gedupeerden reageerden redelijk positief en keken uit naar het debat van 1 juli.

Tijdens dit debat, digitaal helaas omdat het CDA als enige partij niet fysiek wilde vergaderen, bleek dat de PvdA de steun aan het amendement van de coalitie had ingetrokken en dat de gedeputeerde Bert Boerman de motie zelfs ontraadde omdat hij bang was voor precedentwerking. Mensen uit andere delen van Overijssel zouden wel eens met claims kunnen komen wanneer dit amendement zou worden aangenomen. Het amendement waar hij 2 dagen eerder nog met de coalitie over had gesproken. Dit unieke probleemgebied waar woningen binnen 50 meter vanaf het kanaal schade hebben geleden als gevolg van de werkzaamheden aan het kanaal, werd door de gedeputeerde niet meer gezien als één gebied, maar op één hoop gegooid met andere huizen in Overijssel. Nergens in Overijssel hebben meer dan 350 huizen en bedrijfspanden schade opgelopen in een korte periode, maar deze gedeputeerde wenste dit niet te erkennen. Te bevestigen.

Na 4 uur vergaderen, waaruit bleek dat beide amendementen onvoldoende steun zouden krijgen, begaven de fractievoorzitters/woordvoerders zich in een aparte digitale vergadering. Een uur werd hiervoor uitgetrokken. De bedoeling was om met alle partijen tot één amendement te komen waarbij, althans zo heeft de oppositie het ervaren, het de intentie was om voor alle gedupeerden zekerheid en duidelijkheid te bieden. Niets meer, niets minder. Het duurde een half uur voordat deze speciale vergadering kon beginnen, want er kwam maar geen verbinding. Toeval? Nee, want de coalitie zat gewoon in Zwolle, op het Provinciehuis en heeft dit half uur mooi kunnen gebruiken om met elkaar te overleggen. Wat gaan we doen? Tot hoe ver gaan we? Ook de gedeputeerde Bert Boerman zat in Zwolle. En ook de Commissaris van de Koning.

Toen de verbinding eenmaal ‘gelukt’ was, bleek dat met name het CDA geen millimeter wilde bewegen. Goed, iedereen was het er over eens dat de leningen uit het amendement geschrapt moesten worden. Er was zoveel weerstand tegen. Niet alleen van de oppositie, maar ook van de gedupeerden. Terecht, want wat moet je met een extra hypotheek op je huis? Alleen maar om de waarde van je huis te behouden. Wat moet je met € 300.000 hypotheek op een woning die € 200.000 waard is? Toen, een half uur is zo voorbij, stelde de oppositie voor om hun amendement (stond lening immers niet in) aan te vullen met een punt 4. Namelijk, voeg in het amendement toe, aan dat wat reeds vermeld stond in het amendement, dat alles juridisch afgedekt en uitvoerbaar moet zijn. Binnen 5 minuten waren we klaar geweest. Dan hadden we de mensen in ieder geval de zekerheid geboden dat alle schade zou worden vergoed, behalve de schade die door hen zelf was veroorzaakt. De juristen konden aan het werk om het juridisch af te kaderen.

Iedereen was dan blij geweest. Maar nee, het CDA wilde dit niet. ‘We gaan mensen niet zo maar geld geven’ hoor ik Bart van Moorsel (die plotseling Ben Eshuis verving, niemand weet waarom) nog zeggen. De rest van de coalitie zei niets. Ik verweet van Moorsel nog aan partijpolitiek te doen, maar hij ontkende dit. En dus kwam er een compromis uit, waar niemand echt blij van zou worden. Toch werd dit amendement door iedereen getekend, want beter iets dan niets voor de gedupeerden was de gedachte. De oppositie had immers de leningen van tafel gekregen. Dit was de enige winst van deze middag.

We weten allemaal hoe de reacties waren van de gedupeerden. Ruim 200 huishoudens met schade aan hun woningen weten nog niet waar ze aan toe zijn en moeten tot 1 oktober wachten of de schade wel of niet vergoed wordt. Voordat de aanbesteding afgerond is, woningen zijn onderzocht en er begonnen kan worden met de herstelwerkzaamheden, zijn we een jaar verder. Onverteerbaar!

Nu de vraag beantwoorden waarom het liep zoals het liep op 1 juli? Welnu, in de coalitiepartijen zitten geen echte leiders, die opstaan als het even lastig is. Die met hun vuist op tafel slaan. Geen mensen met charisma en natuurlijke autoriteit. Ga maar na. Annemieke Wissink is net fractievoorzitter van de PvdA, zelfde geldt voor Renate van der Velde (CU) en Bouwien Rutten (CDA). Blijven over Regien Courtz van de VVD, een zeer aardige dame maar geen fractievoorzitter en Dirk van Dijk (SGP), onze nestor en langstzittende Statenlid. Een zeer vriendelijke man, die als je hem 10 tikken op de wang geeft, gewoon de andere wang naar je toe keert. Allemaal mensen, die met goede bedoelingen in de politiek zitten, maar met wie je niet de oorlog wint. In crisissituaties tot echte oplossingen komt. Er had er maar één hoeven op te staan, maar ze bleven allemaal zitten. Meehuilen met de gedupeerden aan het kanaal, maar hier verder geen vervolg aan geven. De mensen in onzekerheid achterlatend. Dan ben je geen knip voor de neus waard. Blijf dan voortaan gewoon thuis. Of stap uit de politiek. Want, echte leiders staan op als er leiderschap wordt gevraagd. Meelopers zijn er al genoeg.

Erik Veltmeijer.